گردشگری الکترونیک یکی از مفاهیم نوین است که در سال‌های اخیر به سرعت در حال رشد و توسعه است. با پیشرفت فناوری و افزایش دسترسی به اینترنت، گردشگری الکترونیک به یکی از ارکان اصلی این صنعت در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است. ایران نیز به عنوان یک مقصد گردشگری جذاب، از پتانسیل‌های زیادی برای رشد در این حوزه برخوردار است. در این مقاله به بررسی آینده گردشگری الکترونیک در ایران، فرصت‌ها و چالش‌های آن خواهیم پرداخت.
۱. تعریف
گردشگری الکترونیک (E-tourism) به استفاده از فناوری‌های نوین، به ویژه اینترنت، برای برنامه‌ریزی، رزرو و خرید خدمات اطلاق می‌شود. این خدمات شامل رزرو بلیط هواپیما، هتل، تورهای گردشگری، و حتی راهنمای سفر آنلاین می‌شود. این نوع گردشگری نه تنها راحتی را برای گردشگران فراهم می‌کند، بلکه به این صنعت کمک می‌کند تا دسترسی به بازارهای جهانی را افزایش دهد و خدمات خود را در بستر دیجیتال ارائه دهد.
۲. فرصت‌ها در ایران
الف) افزایش دسترسی به اینترنت و تکنولوژی
یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌ها برای توسعه گردشگری الکترونیک در ایران، افزایش دسترسی به اینترنت پرسرعت و فناوری‌های نوین است. با رشد استفاده از گوشی‌های هوشمند و دسترسی گسترده به اینترنت، گردشگران ایرانی و خارجی به راحتی می‌توانند اطلاعات مورد نیاز خود را در مورد مقاصد مختلف گردشگری پیدا کرده و خدمات مورد نظر را به صورت آنلاین رزرو کنند.
ب) جذب گردشگران خارجی
گردشگری الکترونیک می‌تواند فرصتی بزرگ برای جذب گردشگران خارجی به ایران ایجاد کند. ایران با تاریخ و فرهنگ غنی خود، مقصدی جذاب برای گردشگران خارجی است. استفاده از پلتفرم‌های آنلاین برای تبلیغ جاذبه‌های گردشگری و ارائه خدمات آنلاین می‌تواند به طور چشمگیری در جذب گردشگران بین‌المللی مؤثر باشد.
ج) مدیریت بهتر منابع
با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، گردشگری الکترونیک می‌تواند به بهبود مدیریت منابع گردشگری کمک کند. از طریق سیستم‌های آنلاین، می‌توان حجم بازدیدکنندگان را در مکان‌های مختلف گردشگری کنترل کرده و از ازدحام و فشار بیش از حد بر منابع طبیعی و فرهنگی جلوگیری کرد.
د) ایجاد فرصت‌های شغلی جدید
یکی از مزایای گردشگری الکترونیک، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در حوزه‌های مختلف است. این صنعت می‌تواند برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، طراحان وب، مدیران شبکه‌های اجتماعی و کارشناسان دیجیتال مارکتینگ فرصت‌های شغلی جدیدی فراهم کند.
۳. چالش‌ها برای گردشگری الکترونیک در ایران
الف) محدودیت‌های زیرساختی
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در بخش فناوری اطلاعات در ایران، همچنان بسیاری از مناطق کشور از دسترسی مناسب به اینترنت پرسرعت برخوردار نیستند. این محدودیت‌ها می‌توانند بر تجربه گردشگران، به ویژه گردشگران خارجی، تأثیر منفی بگذارند و توسعه گردشگری الکترونیک را با چالش مواجه کنند.
ب) اعتمادسازی در پرداخت‌های آنلاین
یکی از چالش‌های مهم گردشگری الکترونیک در ایران، اعتمادسازی در پرداخت‌های آنلاین است. بسیاری از افراد هنوز از خرید آنلاین و پرداخت‌های اینترنتی به دلیل نگرانی‌های امنیتی خودداری می‌کنند. ایجاد سیستم‌های امن و مطمئن برای پرداخت آنلاین و افزایش آگاهی عمومی در این زمینه از جمله ضرورت‌ها برای توسعه گردشگری الکترونیک است.
ج) کمبود محتوای دیجیتال مناسب
محتوای دیجیتال مناسب برای جذب گردشگران در پلتفرم‌های آنلاین یکی دیگر از چالش‌های پیش‌روی گردشگری الکترونیک در ایران است. تولید محتوای با کیفیت در زمینه معرفی جاذبه‌های گردشگری، هتل‌ها و خدمات محلی باید به طور حرفه‌ای انجام شود. محتواهای تصویری و ویدئویی با کیفیت می‌توانند نقش بسزایی در جلب توجه مخاطبان ایفا کنند.
د) محدودیت‌های قانونی و فرهنگی
محدودیت‌های قانونی و فرهنگی در ایران می‌تواند توسعه گردشگری الکترونیک را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از قوانین و مقررات مرتبط با اینترنت و فضای مجازی، توسعه برخی پلتفرم‌های جهانی را با مشکل مواجه کرده است. همچنین، مسائلی همچون فرهنگ بومی و نگرانی‌های فرهنگی نیز می‌توانند در برابر گسترش کامل این نوع گردشگری موانع ایجاد کنند.
۴. راهکارهای پیشنهادی برای توسعه در ایران
الف) تقویت زیرساخت‌های دیجیتال
برای توسعه این نوع گردشگری در ایران، لازم است زیرساخت‌های دیجیتال و ارتباطی کشور تقویت شود. ارائه اینترنت پرسرعت در مناطق مختلف و به‌ویژه در مقاصد گردشگری می‌تواند تجربه گردشگری آنلاین را برای مسافران راحت‌تر کند.
ب) تبلیغات و بازاریابی دیجیتال
بازاریابی دیجیتال و استفاده از پلتفرم‌های آنلاین برای تبلیغ جاذبه‌های گردشگری ایران باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. استفاده از شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و یوتیوب برای معرفی جاذبه‌های گردشگری و جذب گردشگران داخلی و خارجی می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.
ج) افزایش امنیت پرداخت‌های آنلاین
دولت و نهادهای خصوصی باید تدابیری برای افزایش امنیت پرداخت‌های آنلاین اتخاذ کنند تا اعتماد گردشگران برای خرید آنلاین و رزرو خدمات بیشتر جلب شود.
د) آموزش و فرهنگ‌سازی
آموزش مردم و آگاهی‌بخشی درباره مزایای گردشگری الکترونیک و نحوه استفاده از خدمات آنلاین می‌تواند به رشد این صنعت کمک کند. در این راستا، تبلیغات و کمپین‌های آگاهی‌دهنده می‌توانند تأثیر زیادی در تغییر نگرش مردم داشته باشند.
گردشگری الکترونیک در ایران دارای پتانسیل زیادی برای رشد و توسعه است. با توجه به فرصت‌های گسترده‌ای که این حوزه به همراه دارد، از جمله جذب گردشگران خارجی و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، می‌توان انتظار داشت که صنعت گردشگری الکترونیک در آینده‌ای نزدیک به یکی از ارکان اصلی صنعت گردشگری ایران تبدیل شود. اما برای بهره‌برداری کامل از این فرصت‌ها، ایران باید بر روی چالش‌های موجود همچون زیرساخت‌های ارتباطی و اعتمادسازی در پرداخت‌های آنلاین فائق آید و با سرمایه‌گذاری در این حوزه به سمت یک آینده دیجیتال روشن در صنعت گردشگری حرکت کند.
برای خواندن مقالات بیشتر مرتبط با گردشگری الکترونیک وبسایت تورینو را بررسی کنید.